मी आज पर्यंत ही गोष्ट कोणालाही सांगितली नव्हती. पण इतरांचे अनुभव ऐकून माझ्या सोबत घडलेली एक विचित्र आणि तितकीच भयावह घटना तुम्हाला सांगू इच्छिते. या वर कितपत विश्वास ठेवायचा हे तुमच्यावर आहे पण जे घडले ते तुमच्या समोर मांडतेय. या गोष्टीचा नुसता विचार जरी केला तरी त्या गडद आठवणीनी अंगावर शहारे येतात.. प्रसंग बऱ्याच वर्षांपूर्वीचा आहे. तेव्हा मी २२ वर्षांची होते. पदवी पूर्ण करून कोल्हापुरात एका सरकारी संस्थेत नोकरी मिळाली आणि मी त्या गावात स्थलांतर केलं. माझ्या घरचे खूप खुश होते कारण शिक्षण पूर्ण केल्या केल्या मला सरकारी नोकरी मिळाली होती. घरापासून लांब असले तरीही सगळं काही सुरळीत चाललं होतं. कोल्हापुरच्या उपनगरात एक फार जुना वाडा होता – ‘देशमुखांचा वाडा’. त्यातल्या दोन खोल्या मला भाड्यावर राहायला दिल्या होत्या.
मला काही खर्च करायचा नव्हता म्हणून मी तिथे राहू लागले. त्या वाड्याकडे जाणारा रस्ता अरुंद होता. दोन्ही बाजूंना उंचच उंच झाडं, जणू काही ती त्या वाड्याला बाहेरच्या जगापासून वेगळं ठेवायचा प्रयत्न करत होती. संध्याकाळी आल्यामुळे सूर्य मावळतीला झुकला होता. आकाशात गुलाबी छट्या पसरल्या होत्या. रस्त्यावर पक्षांचं ओरडणं आणि वारंवार ऐकू येणाऱ्या कुत्र्यांच्या भूंकण्यान वातावरण अजूनच गूढ केलं होतं. वाड्याचं फाटक लाकडी आणि खूप जड होतं. ते उघडताना मोठा आवाज झाला आणि तो आवाज माझ्या अंगावर थरार उमटवून गेला. मनात विचार आला “बापरे आता हा गेट रोज उघडावा आणि बंद करावा लागणार..” आत शिरताच मला एक विचित्र गंध जाणवला – जुन्या लाकडाचा आणि जणू कुठल्याशा भूतकाळात अडकून पडलेल्या हवेतला.
तसं पाहायला गेलं तर वाडा फारच प्रशस्त होता. मोठे जिने, लाकडी कठडे, भिंतींवर जुन्या काळातल्या चित्रफ्रेम्स – पण त्यातल्या चेहऱ्यांवर हास्य नव्हतं; ती चित्र जणू मला पाहून नजर रोखून बघत होती. त्या घराच्या प्रत्येक कोपऱ्यात एक थंडावा जाणवत होता, जणू तेथे सूर्यप्रकाश कधी पोहोचतच नसावा. तिथे मोहन म्हणून एक वयाची सत्तरी ओलांडलेला वृद्ध इसम कामाला होता. वाड्याची देखरेख तोच करायचा. मी त्यांना आदराने मोहन काका म्हणायचे. ते फारसं काही बोलले नाहीत. फक्त एकच प्रश्न केला “तुम्ही एकटे राहणार? रात्री भीती नाही वाटणार का?”.. मी हसत उत्तर दिलं, “नाही हो काका, मी फार काही भीती बाळगणारी नाही. रुळेन मी इथे लवकरच” पण माझं हसू लवकरच विरलं. रात्री जेव्हा मी झोपायला गेले, तेव्हा घरातली शांतता प्रचंड भीतीदायक वाटू लागली. घड्याळाच्या काट्याचा आवाज, खिडकीतून येणाऱ्या वाऱ्याचे घोंगावणे, आणि मध्येच येणारा कुत्र्यांच्या भुकण्याचा आवाज – हे सगळं मनावर दडपण टाकत होतं.
रात्र वाढली तसा मला एक विचित्र आवाज ऐकू येऊ लागला. आधी कळले नाही पण मग नंतर जाणवू लागले की कोणीतरी जोर जोरात श्वास घेतय. जणू कुणीतरी फार काळापासून थांबूनच आहे. आवाज माझ्या दरवाज्याच्या बाहेरून येत होता. माझं काळीज धडधडू लागलं होतं. तरीही मी हिम्मत करून दाराजवळ गेले. लहानशी भेग होती त्या दरवाज्याला – तिथून बाहेर डोकावलं. गॅलरीत कोणीच नव्हतं. मी जशी मागे वळले तसे मागून कोणी तरी वाऱ्याच्या वेगात गेलं. एक सावली.. एका क्षणापुरतीच.. मी धावत पलंगावर जाऊन चादरीखाली शिरले. अंग थरथरू लागलं. डोळे मिटून घेतले तरी तो श्वास घेण्याचा आवाज कानावर पडत होता. रात्री दीडच्या सुमारास माझी पुन्हा झोपमोड झाली. या वेळेस मला जाणवू लागल की माझ्या खोलीतच कोणीतरी आहे. त्या गारठलेल्या हवेत एक वेगळाच थंडावा होता. मी झोपेतून जागी होताच एक गोष्ट लक्षात आली – माझ्या पायाशी पलंगावर कोणी तरी बसलंय.
मी डोळे मिटून देवाचं नाव घेऊ लागले. तसे माझ्या पायावर एक थंडगार स्पर्श जाणवू लागला. कोणीतरी हळूवार पणे बोट फिरवत होते. नंतर मला श्वास घ्यायला त्रास होऊ लागला. घुसमट जाणवू लागली तसे मी एकदम मोठ्याने ओरडले – “सोड मला..” आणि तेवढ्यात त्या बोटांचा स्पर्श अचानक नाहीसा झाला. आता खोलीत उरला होता तो माझ्या धडधडत्या हृदयाचा आवाज.
त्या रात्री मला पुन्हा झोप लागली नाही. मी बसून राहिले, समोरच्या खिडकीतून येणाऱ्या चंद्रप्रकाशात भिंतीकडे बघत.. सकाळी पक्षांच्या किलबिलाटाने मी थोडी भानावर आले. त्या नंतर मी स्वतःला समजावलं “कदाचित ही नवीन जागा, नवीन वातावरण, आणि माझ्या मनाची भीती असेल.” पण आत कुठेतरी वेगळचं जाणवत होते… त्या वाड्यात काहीतरी होतं. काहीतरी असं, जे तिथे फक्त राहत नव्हतं तर बऱ्याच काळापासून तिथे अडकून राहील होतं.. पहाट झाली होती. मी उठून घरभर फेरफटका मारला. खिडक्या उघडून प्रकाश आत येऊ दिला, पण त्या कोपऱ्यांतला अंधार काही हटला नाही. लाकडी जिन्यावरून खाली उतरत असताना पायऱ्या घरघरु लागल्या… जणू त्या आवाजात मला दुसरा आवाज मिसळल्यासारखा वाटला. जसे काही माझ्या पावलांमागे दुसरी पावलं आहेत जी अगदी माझ्याच लयित खाली उतरत येत आहेत. तो दिवस असच गेला. संध्याकाळी मी स्वयंपाक करत होते.. एकच ब्लब होता तिथे. त्यामुळे माझी सावली ओट्यापासून काही अंतरावर असलेली दिसत होती. तितक्यात मला जाणवले की ती सावली अचानक हलली. जणू काही ती माझी सावली नव्हतीच मुळी. भास होता की अजून काही हे मला कळले नाही.
दुसऱ्या दिवशी रात्री, मी दिवा बंद करून झोपायला गेले. अर्धवट झोपेत असताना माझ्या कानात कोणीतरी हळुवार कुजबुजल्यासारखं वाटलं. आवाज अस्पष्ट होता – पण त्या शब्दांत काहीतरी अस्वस्थ करणारं होतं.
“ये… ये माझ्याजवळ… मी तुझी वाट बघते आहे…”
मी झटकन जागी झाले. खोलीत अंधार होता. पण त्या अंधारात मला दोन मोठे डोळे चमकताना दिसले. जे मला रोखून बघत होते. माझा श्वास अडखळला. मी अंग चादरीखाली घेतलं आणि देवाचं नाव घेऊ लागले. काही वेळाने ते डोळे नाहीसे झाले… किंवा कदाचित मी इतकी घाबरले होते की मला भास झाला असेल. पण त्या रात्री ही मी पुन्हा झोपले नाही. पुढच्या काही दिवसांत ती भीती अधिक खोलवर खोलवर शिरत गेली. रात्री एक किंवा दोन वाजता दरवाज्याबाहेर खुर्ची सरकवल्याचा आवाज यायचा. एकदा मी धाडस करून दार उघडलं – आणि जे बघितलं ते अजूनही माझ्या डोळ्यासमोर जसंच्या तसं आहे.
गॅलरीत एक जुनी झुलती खुर्ची हलत होती… आपोआप. तिथं कोणीच नव्हतं, तरी ती खुर्ची हलत होती, मंद आवाज करत होती – चिर्र… चिर्र…
मी दार बंद करून घेतलं आणि ती रात्र दाराला पाठ लावून बसून काढली.
मी संस्थेत सांगून राहायला दुसरी जागा मिळतेय का ते पाहू लागले. पण काही केल्या दुसरीकडे राहायला खोली मिळत नव्हती. एका सकाळी मी अंघोळ करून तयार होत होते. खोलीतला जुना आरसा माझ्या समोर होता. केस विंचरत असताना माझ्या हालचाली थांबल्या… पण त्या आरशातल्या प्रतिबिंबाने आपले केस विंचरायचे थांबवले नाही. तिच्या चेहऱ्यावर एक विचित्र हसू पसरलं होतं. मी घाबरून मागे झाले आणि बाजूला ठेवलेला पाण्याचा तांब्या आरशावर भिरकावला. जोरात आरसा फुटून त्याच्या काचा सर्व खोलीभर पसरल्या. मोहन काका धावत आले आणि काय झालं ते विचारू लागले. त्यावर मी त्यांना काही तरी कारण सांगून तिथून जायला सांगितलं. त्यावर ते म्हणाले “आरसा फुटायला नव्हता पाहिजे.. हे खूप वाईट झालं.. तुम्हाला ही जागा सोडून जावं लागेल आता..” मी जरा चिडतच म्हणाले “आरसा फुटला म्हणून मला हा वाडा सोडून जायला सांगताय.. अहो मी उद्या असाच नवीन आरसा आणून देते मग तर झालं..”.
त्यावर ते म्हणाले “ अग मुली आरसा फुटला याच काही नाही पण यात जे होतं ते आता मोकळ होऊन सगळी कडे फिरत राहणार.. तू हा वाडा सोडून निघून जा आणि दुसरी खोली बघ एखादी.. तुझ्या सारख्या मुली तश्याही टिकत नाही इथे.. “
त्यांच्या शेवटच्या वाक्याने माझ्या तळपायाची आग मस्तकात गेली.. मी भांडण करण्याच्या स्वरात चं म्हणाले “ काका तुम्हाला तरी कळतंय कां तुम्ही काय बोलताय ते.. तुझ्या सारख्या मुली म्हणजे.. मी एका सुसंस्कृत घरातली मुलगी आहे.. सरकारी संस्थेत नोकरी करते, स्वतःच्या पायांवर उभी आहे.. फक्त माझ्या कामात असते.. आणि तुम्ही म्हणताय ना.. वाडा सोडून दे तर गेले 2 आठवडे मीं दुसरी जागा शोधतेय.. मिळाली की जाईन मला ही राहायचे नाही आता इथे.. “ मीं रागात असल्याने त्यांनी जे महत्वाचे सांगितले ते पूर्णपणे माझ्या कडून दुर्लक्षित झाले. पण त्या दिवसानंतर मी त्या आरशात पाहायलाही घाबरू लागले. या सगळ्यात मी एक गोष्ट पाहत होते ती म्हणजे माझ्या हातावर होणाऱ्या जखमा. नक्की काय लागत होत मला माहित नाही पण रोज सकाळी उठल्यावर हातावर कापल्या सारख्या खुणा असायच्या. ज्या मला खूप झोंबायच्या.
त्या रात्रीचा प्रसंग मला अजूनही आठवतोय. जो माझ्या डोक्यात जणू कोरला गेलाय. मी गाढ झोपेत होते.. तसे मला एका आवाजाने जाग आली.. “ ये माझ्याजवळ.. कधी पासून तुझी वाट बघतेय.. “ मी डोळे उघडले आणि जागीच थिजले. कारण समोर एक तरुण मुलगी उभी होती. माझ्याच वयाची असेल. पेहराव खूप जुन्या काळातला वाटत होता. नऊवारी साडी नेसली हक्ती तिने.. केसांची ठेवणं ही वेगळी होती. मी जेव्हा निरखून पाहण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा कळले की ती जमिनीपासून काही फूट वर हवेत तरंगत आहे. ते भयाण दृष्य पाहून माझं काळीज धड धडू लागलं जणू काही मला हृदय विकाराचा झटका येईल असं वाटू लागल. ती तशीच तरंगत माझ्या दिशेने पुढे येऊ लागली. मी इतकी घाबरले की जिवाच्या एकांताने जोरात किंचाळले. तसे मोहन काका धावत च खोलीत आले. त्यांनी रुद्राक्षाची माळ समोर धरली आणि दुसऱ्या हाताने काही तरी तिच्यावर भिरकावले.
किळसवाण्या आवाजात ओरडत ती मुलगी वाऱ्याच्या वेगाने भिंतीत घुसून दिसेनाशी झाली. मोहन काका जवळ येत म्हणाले “पोरी या खोलीतून बाहेर चल.. तू इथे राहू शकत नाहीस आता.. तिला बांधावे लागेल परत.. “ मला कळत नव्हतं की नक्की काय झालय. त्या रात्री मी मोहन काकांसोबत बाहेरच बसून राहिले. त्यांना विचारले तेव्हा त्यांनी मला त्या वाड्याचा गडद इतिहास सांगितला “ त्या वाड्यात जवळपास 80 वर्षांपूर्वी जारण करण्यात आलं होतं.. काळी जादू.. ज्यात त्यांच्या सुनेला जी नुकताच लग्न करून या वाड्यात आली होती तिला एका वाईट शक्तीने झापटलं होतं.. तिला यातून सोडवता आलं नाही पण उलट तिचं या वाड्यात कायमची अडकून पडली.. तुला जी दिसली ती राणूबाई होती या वाड्यातली सून.. त्या आरश्यात बांधून ठेवलं होतं तिला.. तो आरसा फुटला आणि.. “
मी पुढचं काही ऐकण्याच्या मनस्थिती मध्ये नव्हते. दुसऱ्या दिवशी मी काही दिवसांसाठी रजा टाकून माझ्या घरी आले. पुन्हा त्या गावात त्या वाड्यात जाण्याची कधीच हिम्मत झाली नाही. मी खूप ठिकाणी ओळखी काढून माझी बदली दुसऱ्या एका गावात करून घेतली. या प्रसंगाला आज जवळपास 30 वर्ष उलटली आहेत. माझ्या ऐकण्यात आले की तो वाडा पाडून आता तिथे एक इमारत बांधली गेली आहे. त्या इमारतीत राहणाऱ्या लोकांना पुसटशी कल्पना हीं नसेल की इथे काय होतं. कोण जाणे त्यांना हीं असे भयानक अनुभव येत असतील.. आजही..
